پارگی رباط صلیبی یکی از شایع ترین آسیب ها به ویژه در ورزشکاران به شمار می رود. پارگی ها در رباط قدامی و رباط خلفی (در موارد نادر) ایجاد می شود، اما در رباط جلویی یا قدامی رایج تر است. زمانی که رباط صلیبی پاره می شود، تورم شدیدی در مفصل زانو ایجاد شده و منجر به درد می شود. برای بازگرداندن زانو به حالت طبیعی و جلوگیری از فرسایش و التهاب مفصل باید به جراح ارتوپد مراجعه کنید. اما سوال اینجاست که آیا پارگی رباط صلیبی قابل درمان است؟ به منظور آشنایی بیشتر با علل، علائم و روش های درمان پارگی رباط صلیبی تا انتهای این مقاله همراه ما باشید.
رباط صلیبی چیست؟
زانوی هر فردی توسط چهار رباط اصلی به صورت کامل پایدار می شود. در واقع می توان زانو را به صورت یک صندلی در نظر گرفت که بر روی چهار پایه قرار گرفته است. هر کدام از این پایه ها اهمیت خاص خود را دارند. دو رباط در خارج از زانو و دو رباط دیگر هم در داخل زانو قرار دارند. به طورکلی، آسیب در رباط صلیبی قدامی (ACL) نسبت به رباط صلیبی خلفی(PCL) بیشتر است.
علت پارگی رباط صلیبی چیست؟
برای اینکه رباط صلیبی پاره شود باید رباط تحت فشار شدیدی قرار گیرد. پارگی این رباط صلیبی قدامی که به آن پارگی رباط ACL نیز گفته می شود، اغلب نتیجه یک آسیب ورزشی است. در بسیاری از موارد، آسیب در نتیجه انحراف پا از محور استخوان (پیچ خوردگی) رخ می دهد. معمولا شرایط زیر باعث این نوع آسیب می شود:
- برخورد شدید جانبی حریف با مفصل زانو در فوتبال
- کشش مفصل زانو
- توقف های ناگهانی هنگام دویدن با سرعت بالا
- تغییر جهت ناگهانی هنگام دویدن با سرعت بالا
- سقوط نامناسب هنگام پریدن یا چرخش
در مورد پارگی رباط صلیبی خلفی، فشار بیشتری نسبت به نیرویی که باعث پارگی رباط صلیبی قدامی می شود مورد نیاز است. زیرا رباط صلیبی قدامی قدرت کمتری دارد. بارهای سختی که باعث پارگی رباط صلیبی خلفی می شود، اغلب در هنگام تصادفات رانندگی، زمانی که مفصل زانو به بدنه داخلی خودرو برخورد می کند، رخ می دهد. بنابراین، آسیب های پارگی رباط صلیبی خلفی نادر است، زیرا درصد پارگی رباط صلیبی خلفی به طور کلی تنها بین ۷ تا ۱۰ درصد موارد از آسیب ها است.
پارگی رباط صلیبی بیشتر در میان چه افرادی اتفاق می افتد؟
این رباط بیشتر در میان ورزشکارانی که ورزش های تماسی مانند فوتبال ، بسکتبال یا والیبال و همچنین ورزشکاران رزمی دچار آسیب می شود. یک الگوی معمولی از این آسیب ها، تکل زدن با پای حریف در مسابقات فوتبال است. آسیب های پارگی رباط صلیبی نیز در ورزش اسکیت روی یخ به طور مکرر در هنگام سقوط ناگهانی رخ می دهد که همراه با پیچ خوردگی یا کشش پا است. بیمار اغلب لحظه دررفتگی مفصل زانو را احساس می کند و پارگی اغلب با صدای ترق و ترق همراه است.
بیشتر بخوانید: فعالیت بعد از بازسازی رباط صلیبی زانو
علائم پارگی رباط صلیبی
از مهمترین علائم این پارگی می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- درد و ناراحتی زانو: بیشتر افراد باید هر گونه فعالیتی را پس از آسیب متوقف کنند، زیرا آنها احساس درد یا شکنندگی در ناحیه مفصل می کنند.
- شنیدن صدای ترق در زانو: اکثر افراد مبتلا به پارگی رباط صلیبی قدامی، صدای ترق ترق را در زانو می شنوند.
- تورم زانو: به طور کلی، تورم زانو در عرض شش ساعت پس از پارگی رخ می دهد و ممکن است به مدت دو روز افزایش یافته یا به تدریج ناپدید شود.
- آسیب هایپراکستنشن زانو (عقب زدگی زانو): برخی از افراد ممکن است زمانی که از پارگی رباط صلیبی قدامی رنج می برند، دچار انقباض مفصل زانو شوند، که زمانی رخ می دهد که زانو به سمت عقب خم می شود. آنها همچنین ممکن است از دست دادن کنترل حرکت یا احساس ناراحتی در هنگام راه رفتن و ناپایداری یا فشار زانو احساس کنند.
روش های تشخیص پارگی رباط صلیبی
برجسته ترین روش های تشخیص شامل موارد زیر است:
- اشعه ایکس: ممکن است برای رد شکستگی استخوان به اشعه ایکس نیاز باشد، اما اشعه ایکس بافت های نرم مانند رباط ها و تاندون ها را نشان نمی دهد
- MRI: امواج رادیویی و یک میدان مغناطیسی قوی برای ایجاد تصاویری از بافت های سخت و نرم بدن شما استفاده می کند.
- سونوگرافی: با استفاده از امواج صوتی برای تجسم ساختارهای داخلی، سونوگرافی می تواند برای بررسی آسیب های وارده به رباط ها، تاندون ها و عضلات زانو استفاده شود.
درمان پارگی رباط صلیبی
درمان با توجه به شدت آسیب و احساس علائم پارگی تعیین می شود.به طورکلی، گزینه های درمانی به شرح زیر است:
کمک های ابتدایی ساده
اگر آسیب جزئی باشد، به کمپرس یخ، بالا بردن پاها و عدم فشار روی پا نیاز خواهید داشت. تورم را می توان با بستن یک بانداژ دور زانو کاهش داد.
داروهای ضد التهاب
پس از ارائه پرونده به پزشک، علاوه بر مسکن برای کاهش درد زانو، داروهای ضدالتهابی برای کاهش تورم تجویز می‌کند و در صورت شدید بودن شرایط، ممکن است پزشک به تزریق متوسل شود.
بیشتر بخوانید: درمان آرتروز زانو
زانو بند
در برخی موارد، ممکن است نیاز به استفاده از زانوبند برای ایجاد حمایت اضافی برای بیمار وجود داشته باشد، به خصوص اگر به زانو فشار وارد شود.
جلسات فیزیوتراپی
جلسات فیزیوتراپی از طریق تمریناتی برای تقویت عضلات اطراف زانو و کمک به بازگرداندن حرکت طبیعی به بهبود سلامت زانو کمک می کند.
عمل جراحی
در صورتی که درمان محافظه کارانه نتیجه موثری نداشته باشد و بیمار هنوز جوان و فعال باشد، بهتر است برای حفظ کیفیت زندگی بیمار و ادامه فعالیت ورزشی، عمل پارگی رباط صلیبی انجام شود. شایان ذکر است که بروز پارگی بیش از ۷۵ درصد در رباط صلیبی و یا بروز دررفتگی استخوان در این صورت نیاز به مداخله جراحی می باشد.
پزشک مجبور است در صورت نیاز به عمل جراحی متوسل شده و پزشک رباط دیگری را جایگزین می‌کند. در این صورت بیمار به فیزیوتراپی نیاز دارد تا بتواند در عرض ۱۲ ماه فعالیت‌های روزانه را به طور معمول انجام دهد.
توصیه پایانی
رباط صلیبی قدامی و خلفی از انواع نوارهای بافتی قوی است که به اتصال استخوان ران به استخوان ساق پا کمک می کند. معمولا آسیب به رباط صلیبی قدامی (ACL) از شایع ترین آسیب ها به شکمار می رود که های معمولاً در طول ورزش هایی مانند فوتبال، بسکتبال، اسکی و اسکیت رخ می دهد. آسیب به رباط صلیبی اغلب با درد، تورم و صداد دادن زانو همراه است. روش های درمان غیر جراحی وجود دارد، اما در صورت آسیب شدید عمل جراحی مورد نیاز است.
توجه داشته باشید که انجام این عمل انجام نیازمند مهارت بالایی است، لذا توصیه می شود در انتخاب جراح ارتوپد دقت نمایید. خوشبختانه دکتر هومن جولایی بهترین متخصص ارتوپد در کرج و شهریار، جراحی پارگی رباط صلیبی را با تخصص ویژه ای انجام می دهد. شما عزیزان می توانید با تعیین وقت قبلی برای درمان این آسیب اقدام نمایید.