زانوی پرانتزی اطفال و درمان به موقع آن

زانوی پرانتزی اطفال عارضه‌ای است که به دلیل عدم هماهنگی در صفحه رشد کودک، زود راه افتادن کودک، وزن زیاد و ضعف عضله دو سر رانی ایجاد می‌شود. بنابراین در صورتی که با علائمی از قبیل فاصله داشتن زانوها به هنگام ایستادن و قرار داشتن قوزک پاها کنار یکدیگر، ثابت نبودن زانو و کاهش دامنه حرکت لگن در کودکان خود مواجه شدید، جهت به کارگیری روش‌های درمان مناسب، نیاز به مداخله پزشکی به موقع خواهد‌ بود. با ما در ادامه این مقاله از سایت دکتر هومن جولایی همراه باشید تا علاوه بر آشنایی با روش‌های درمانی زانوی پرانتزی اطفال، روش‌های پیشگیری از بروز آن را نیز بشناسید.

زانوی پرانتزی اطفال خطرناک است؟

از آن جایی که نوزادان دارای فضای محدودی در رحم مادر هستند، به هنگام تولد دارای زانوی پرانتزی‌اند که در اکثر موارد هیچ عوارض جانبی ماندگاری نداشته و بین سنین ۱۲ تا ۱۸ ماهگی برطرف خواهد‌ شد. با این حال برطرف نشدن زانوی پرانتزی تا سن ۲ سالگی، ممکن است نشانه‌ای از بیماری‌هایی نظیر نرمی استخوان و بیماری بلانت باشد که در این صورت عدم درمان به موقع آن، در آینده خطرناک و مشکل ساز خواهد‌ بود. همچنین عدم درمان زانوی پرانتزی اطفال، احتمال ابتلا به آرتروز در مفاصل لگن و زانو را افزایش می‌دهد.

علائم زانوی پرانتزی اطفال

در صورت ابتلا کودک به زانوی پرانتزی، می‌توان به راحتی و به کمک علائم اولیه زیر این عارضه را شناسایی کرد. در صورت مشاهده هر یک از این علائم در پای کودکان و برطرف نشدن آن‌ها پس از سن ۲ سالگی، جهت تشخیص دقیق این عارضه، مراجعه به پزشک متخصص ارتوپد الزامی خواهد‌ بود؛

• فاصله میان زانوها در صورت چسباندن قوزک پا به یکدیگر 
• ثابت نبودن زانوها 
• درد در ناحیه زانو و لگن 
• کاهش دامنه حرکتی در ناحیه لگن

✍️ بیشتر بخوانید: تشخیص و درمان پای پرانتزی در بزرگسالان

علت اصلی پرانتزی شدن زانو اطفال و نوزادان چیست؟

همان طور که پیش از این نیز گفته شد، شرایط خاص رحم مادر، منجر به متولد شدن نوزاد با پای پرانتزی خواهد‌شد که معمولا با افزایش سن نوزاد، این مشکل برطرف می‌شود. اما از دیگر دلایل ایجاد زانوی پرانتزی اطفال مواردی در ادامه بررسی خواهد شد؛

۱- بیماری بلانت 

بیماری بلانت اختلالی در رشد استخوان ساق پا بوده که در کودکانی با اضافه وزن یا کودکانی که زود راه افتاده‌اند دیده می‌شود. در طی ابتلا به این بیماری، کودک دچار رشد غیر عادی در ساق پا شده و در نتیجه سبب انحنا در زیر زانوها خواهد‌شد که با راه افتادن کودک، پای پرانتزی تشدید می‌شود.

۲- نرمی استخوان 

فقر طولانی مدت ویتامین D، سبب نرمی استخوان یا راشیتیسم می‌شود که در این صورت استخوان‌های نرم و ضعیف، منجر به پای پرانتزی خواهند‌شد.

۳- آکندروپلازی 

آکندروپلازی را می‌توان شایع‌ترین نوع کوتولگی دانست که به دلیل رشد نامناسب استخوان ایجاد شده و در برخی افراد، مشکل زانوی پرانتزی اطفال را به همراه خواهد‌داشت.

۴- سایر مشکلات استخوانی در کودکی

رشد غیرطبیعی استخوان‌ها و شکستگی‌های استخوانی از دیگر عواملی هستند که در ایجاد پای پرانتزی اطفال دخیل هستند. شایان به ذکر است که مسمومیت با فلوراید و سرب را می‌توان از دیگر دلایل ایجاد زانوی پرانتزی دانست.

روش‌های درمان زانوی پرانتزی اطفال 

عارضه پای پرانتزی اطفال، علاوه بر این که سبب اختلال در راه رفتن کودک می‌شود، سبب کاهش اعتماد به نفس در کودکان نیز خواهد‌شد. به همین جهت باید در همان دوران کودکی، زیر نظر پزشک، روش‌های درمانی آغاز گردد. از جمله این روش‌های درمان عبارتند از:

۱- استفاده از کفش‌های طبی مخصوص 

کفش‌های طبی پای پرانتزی، علاوه بر این که سبب احساس راحتی کودک به هنگام راه رفتن و ایستادن می‌شود، درد زانو، لگن و حتی ستون فقرات را کاهش خواهند‌داد. بنابراین این کفش‌ها به بیماران مبتلا به پای پرانتزی کمک شایانی خواهند‌کرد.

۲- استفاده از آتل و بریس 

در صورتی که پای پرانتزی کودک به کمک کفی و کفش طبی بهبود نیابد، پزشک جهت رفع این ناهنجاری، استفاده از بریس و آتل را تجویز خواهد‌کرد. بریس‌ها با تغییر در نحوه رشد استخوان، به بهبود پای پرانتزی اطفال کمک می‌کنند. معمولا آتل و ساق‌بند در صورتی که فرد به بیماری بلانت با پای پرانتزی دسته و پنجه نرم می کند، مورد استفاده قرار می‌گیرد.

۳- جراحی زانوی پرانتزی اطفال

در صورتی که روش‌های درمانی ذکر شده در بالا موثر واقع نشود، جراحی به عنوان آخرین راه درمان، به کار گرفته خواهد‌شد. نسبت به شرایط بیمار، پزشک یکی از روش‌های استئوتومی تیبیا یا قرار دادن یک صفحه کوچک در پای کودک را استفاده می‌کند.

۴- دیگر روش های درمان زانوی پرانتزی اطفال

گچ گرفتن پاها، مصرف برخی مکمل‌ها و فیزیوتراپی نیز در برخی بیماران مبتلا به پای پرانتزی تجویز می‌شود.

پیشگیری از تشدید پای پرانتزی نوزاد 

• مصرف کلسیم به میزان کافی
• قرار گرفتن در معرض نور خورشید و مصرف ویتامین D به جهت پیشگیری از راشیتیسم 
• کنترل وزن به جهت پیشگیری از وارد آمدن فشار بیش از حد به پاها 
• تقویت عضلات اطراف زانو 
• ماساژ دادن پاها به کمک روغن زیتون، روغن بادام و سیاهدانه 

و در نهایت…

ژنوواروم یا زانوی پرانتزی اطفال، سبب خم شدن پاها به بیرون شده که بر زیبایی و نحوه راه رفتن کودک اثر خواهد‌گذاشت. به همین جهت در صورت مواجه شدن با علائمی نظیر فاصله داشتن زانوها از یکدیگر در هنگام ایستادن، درد زانو و لگن در کودک و محدود بودن دامنه حرکتی در لگن، به پزشک مراجعه کرده تا ضمن تشخیص این عارضه، از روش‌های درمانی نظیر جراحی، کفش طبی پای پرانتزی و آتل و بریس استفاده شود.

*~ سوالات متداول درباره زانوی پرانتزی اطفال ~*