آرتروز زانو یا ساییدگی مفصل زانو شایع ترین بیماری است که در اغلب افراد سالمند مشاهده می شود. سائیدگی کشکک زانو که باعث التهاب مفصل و بافت می شود نیز می تواند یکی از علائم آرتروز زانو باشد. مفصل زانو یکی از مفاصلی است که به دلیل وجود عوامل متعددی در معرض التهاب قرار دارد، به خصوص که متحرک ترین مفصل است و فشار را تحمل می کند. اما علت آرتروز زانو چیست؟ آیا با علائم آرتروز زانو آشنا هستید؟ راه های درمان آرتروز زانو چیست؟ به منظور آشنایی بیشتر با علل، علائم و راه های درمان آرتروز زانو تا انتهای این مقاله همراه ما باشید.
آرتروز زانو چیست و چگونه ایجاد می شود؟
مفصل زانو نقش مهمی در روند راه رفتن، حرکت و حفظ تعادل بدن دارد. این مفصل می‌تواند وزن بدن را تحمل کند که این امر آن را مستعد ابتلا به آرتروز می‌کند. استئوآرتریت که با نام آرتروز زانو شناخته می شود باعث فرسایش غضروف در مفصل زانو شده و در نتیجه منجر به اصطکاک استخوان ران با استخوان ساق پا می شود. علاوه بر این، مشکلات بسیاری از جمله درد زانو، سفتی زانو و دشواری در دامنه حرکتی فرد مبتلا ایجاد می کند. به طورکلی التهاب و آرتروز زان به دلایل مختلف ایجاد می شود که مهمترین آن ها به شرح زیر است:
1- مشکلات ایمنی
ابتلا به برخی از مشکلات ایمنی مانند بیماری های ایمنی و روماتیسم مفصلی، یکی از مهم ترین و شایع ترین علل آرتریت زانو هستند. از جمله بیماری هایی که سبب بروز آرتروز زانو می شود می توان به آرتریت روماتوئید اطفال یا پسوریازیس مفصلی، مشکلات روماتیسمی یا نقرس کاذب که در نتیجه رسوب فسفات کلسیم ایجاد می شود، اشاره کرد.
2- ساییدگی زانو
مفصل زانو یکی از برجسته ترین مفاصل مستعد ساییدگی است، زیرا متحرک ترین مفصل است و فشار را چه در راه رفتن و چه نشستن تحمل می کند. ساییدگی و فرسایش این مفصل به خصوص با افزایش سن، ضعف عضلانی و ورزش نکردن طولانی مدت، افزایش وزن یا پاهای خمیده باعث آرتروز زانو می شود.
3- آسیب دیدگی زانو
زانو در معرض آسیب هایی مانند آسیب های ورزشی، ، به ویژه در ورزش هایی که نیاز به دویدن داشته یا ورزش هایی که بیشترین استفاده از مفصل زانو می شود، قرار می گیرد. به طورکلی، زانو در ورزش های حرفه ای در معرض رگ به رگ شدن، التهاب و همچنین احتمال پارگی رباط صلیبی است.
4- عادات نادرست
برخی عادات نادرست وجود دارد که باعث التهاب می شود. برای مثل نشستن طولانی مدت به شکل نادرست مانند چمباتمه زدن، رانندگی طولانی مدت با اتومبیل و همچنین عدم تحرک، ورزش نکردن و افزایش وزن می تواند سبب بروز استئوآرتریت زانو شود. برخلاف تصور عموم، بعضی ورزش ها مانند دوچرخه سواری، کوهنوردی و پله به شدت به بافت زانو آسیب می زند.
نشانه ها و علائم آرتروز زانو
هنگامی که فردی از آرتروز زانو رنج می برد، ممکن است علائم و نشانه هایی را در زانو و پای خود تجربه کند که مهم ترین آنها عبارتند از:
- درد زانو: درد از شایع ترین علائم آرتروز زانو است. کیفیت درد به شرایط و وضعیت بیمار بستگی دارد. ممکن است درد مبهم باشد و یا تیز و تهاجمی. به دلیل ایجاد بار اضافی در مفصل معمولا با انجام فعالیت خاص مانند خم کردن زانو و یا بالا رفتن از پله ها شدت درد افزایش می یابد. به طور معمول درد زانو را می توان با استراحت و کمپرس سرد کاهش داد.
- سفت شدن و خشکی زانو: اصطکاک استخوان ها و تورم در مفصل زانو باعث می شود زانو سفت شده و انعطاف پذیری آن کاهش یابد. در نتیجه دامنه حرکتی زانو محدود می شود. ممکن است فرد مبتلا به آرتروز زانو نتواند به راحتی زانوی خود را صاف کند
- تورم زانو: هنگامی که غضروف زانو تحلیل می رود استخوان ساق و ران و گاهی اوقات استخوان کشکک ممکن است روی هم سائیده شود در نتیجه زانو دچار التهاب و تورم می شود.
- ایجاد سر و صدا در زانو: احساس خرد شدن شی در زانو و یا شنیدن صدا هنگام خم کردن زانو می تواند نشانه ای از پارگی غضروف باشد. این بدان معنی است که غضروف ها دیگر از استخوان ها در مقابل اصطکاک محافظت نمی کنند.
- پیچش و یا قفل کردن زانو: برخی از بیماران مبتلا به آرتروز زانو متوسط تا پیشرفته گاهی حس می کنند زانوی آن ها دچار پیچش یا قفل شدن می شود به ویژه هنگامی که از پله ها پایین می آیند. اگر شیارهای ناهموار مفصل زانو و یا قطعات پاره شده غضروف داخل مفصل گیر کنند ممکن است بیمار دچار پیچش یا قفل شدن زانو شود.
تشخیص آرتروز زانو
در طی آرتروز زانو پوشش طبیعی بین مفصل ها ( غضروف) از بین می رود. نبودن غضروف موجب افزایش ساییدگی استخوان ها به یکدیگر می شوند. چنین امری می تواند موجب درد، ورم، سفتی زانو، کاهش توانایی حرکت و بروز استخوان رست ( رشد استخوان زائد روی استخوان طبیعی) در فرد شود. مراحل تشخیص آرتروز زانو معمولا از طریق معاینات فیزیکی پزشک است. احتمالا پزشک برای تشخیص از شما سابقه پزشکی یتان را بخواهد و علائم تان را یادداشت کند. ممکن است برای تشخیص، پزشک آزمایش های بیشتری را تجویز کند. این آزمایش ها عبارتند از:
- آزمایش پرتو ایکس: این روش می تواند آسیب های غضروف، استخوان و وجود استخوان رست را نشان دهد.
- آزمایش ام آر آی: این آزمایش زمانی تجویز شده که آزمایش پرتو ایکس نتواند دلیل روشنی را برای درد مفصل نشان دهد.
کلام آخر
آرتروز زانو یکی از بیماری های شایع در مفصل زانو است و زمانی رخ می دهد که غضروف زانو فرسوده یا تحلیل می رود. اگر ناحیه بزرگی از استخوان های مفصل زانو آسیب ببیند، مفصل زانو به یکدیگر ساییده شده و باعث التهاب و درد می شود. اگرچه برخی از علائم این بیماری با دارودرمانی، فیزیوتراپی و حتی انواع تزریق کاهش یا بهبود می یابد. اما در موارد شدید این بیماری و افزایش درد شدید، درمان آن نیاز به جراحی هایی مانند تعویض مفصل زانو دارد. در نهایت توصیه می شود برای درمان آرتروز زانو و کاهش عوارض جراحی زانو به بهترین متخصص ارتوپد مراجعه نمایید.
