ساییدگی مفصل زانو

آیا تا به حال در مفاصل زانوی خود احساس درد یا تورم داشته اید؟ یکی از دلایلی که ممکن است باعث درد و تورم زانو شما شود، ساییدگی مفصل زانو است. ساییدگی مفصل زانو یک وضعیت پاتولوژیک است که در آن پایی که مفصل زانوی آن آسیب دیده است، به طور غیر معمول به داخل یا به بیرون خم می‌شود. این وضعیت می‌تواند به علت عوامل مختلفی از جمله ضعف عضلات، نقص تعادل عضلانی، تغییرات ساختاری مفصل زانو، آسیب‌های ورزشی یا صدمات قدیمی و مواردی از این دست رخ دهد که در این مقاله از سایت دکتر هومن جولایی؛ متخصص ارتوپدی قصد بررسی آن را داریم.م

ساییدگی مفصل زانو به چه معناست؟

آرتروز یا ساییدگی مفصل زانو به حالتی گفته می شود که غضروف های زانو دچار فرسودگی شده و یا از بین می روند. در این حالت درد، التهاب و ورم در مفاصل زانو ایجاد می شود. مفصل زانو نقطه اتصال استخوان ران به استخوان‌های ساق پا شامل درشت نی و نازک نی است.

غضروف مفصلی در اطراف سر استخوان ران می چرخد و در کنار منیسک زانو قرار می گیرد. منیسک ها جذب کننده فشارهای وارد شده به زانو می باشند. غضروف مفصلی در زیر کشکک زانو نیز قرار گرفته است. کشکک زانو دقیقا در محل اتصال سه استخوان اصلی زانو به صورت آزاد قرار می گیرد. در مفصل سالم وجود غضروف مفصلی سبب می شود تا استخوان های زانو و کشکک به راحتی به روی هم بلغزند و سبب تسهیل در حرکات لولایی مفصل زانو می شود. اما زمانی که آرتروز مفصل اتفاق می افتد تخریب غضروف مفصلی به دلیل پروسه پیری و یا به دنبال ضربه یا هر دو ایجاد می شود. اولین علائم آرتروز زانو درد، ورم و سفتی مفصل زانو است که نشانه التهاب در غضروف مفصلی است.

غضروف ملتهب شده ممکن است به مرور باریک شده و در نهایت به طور کامل از بین می رود. در این صورت استخوان های مفصلی به طور مستقیم بر روی هم ساییده می شوند. ساییده شدن و تماس مستقیم استخوان های مفصلی سبب ایجاد خارهای استخوانی یا استئوفیت می شود که در نهایت باعث افزایش درد و افزایش آرتروز مفصل می گردد. وقتی آرتروز زانو پیشرفت می کند بیمار ممکن است توانایی حرکت مفصل را از دست بدهد و قادر به تحمل وزن بدن نباشد.

علائم ساییدگی مفصل زانو

علائم ساییدگی مفصل زانو با توجه به شدت و علت ساییدگی در هر فرد متفاوت است. اما در کل، برخی از علائم و نشانه‌های رایج ساییدگی مفصل زانو که با دیدن آن‌ها باید در اسرع وقت به پزشک ارتوپد مراجعه شود، عبارتند از:

↲ خم شدن زانو به ناحیه داخلی یا بیرونی

این یکی از نشانه‌های اصلی ساییدگی مفصل زانو است. زانو به طور ناطبیعی به داخل یا به بیرون خم می‌شود. این ممکن است هنگام راه رفتن، در حین فعالیت ورزشی و یا حتی در حالت استراحت رخ دهد.

↲ عدم استحکام و عدم تثبیت زانو

در این وضعیت فرد ممکن است حس کنند که زانویشان ناپایدار است و قابلیت حرکت آن‌ها کاهش یافته است.

↲ درد و ناراحتی

ساییدگی مفصل زانو ممکن است با درد و ناراحتی در منطقه زانو همراه باشد. این درد ممکن است متناسب با فعالیت‌های روزمره، ورزش یا حتی در حالت استراحت بیشتر شود.

↲ تورم و ورم زانو

در این وضعیت برای مدت زمان کوتاه پس از فعالیت یا به صورت مزمن و پایدار در طول زمان باقی بماند.

↲ محدودیت در حرکت

در این شرایط شخص آسیب دیده، توانایی انجام حرکات خاص مانند خم شدن و دراز کشیدن زانو را از دست خواهد داد یا دامنه حرکتی محدودی را تجربه خواهد کرد.

عوامل تاثیرگذار بر شدت ساییدگی مفصل زانو

شدت ساییدگی مفصل زانو می‌تواند تحت تأثیر عوامل مختلفی قرار بگیرد که بخشی از این موارد را در ادامه عنوان خواهیم کرد. اما توجه داشته باشید که برای تشخیص دقیق و مدیریت مناسب ساییدگی مفصل زانو، حتما باید به پزشک متخصص مراجعه کنید تا بر اساس علائم، تاریخچه بالینی، ارزیابی فیزیکی و در صورت لزوم تست‌های تشخیصی مانند آندوسکوپی و تصویربرداری از مفصل زانو، تشخیص و درمان مناسب را برای بهبود هر چه سریع‌تر شما تعیین کند.

راه های درمان ساییدگی مفصل زانو

قدم اول در مسیر درمان درست و پیشگیری از هولناک شدن شرایط ساییدگی زانو، مراجعه به پزشک ارتوپدی است. در نهایت دکتر ارتوپد با بررسی وضعیت بیمار و تشخیص شدت آسیب، یکی از روش‌های زیر را برای درمان پیشنهاد خواهد کرد:

۱) فیزیوتراپی و تمرینات تقویتی

تمرینات تقویتی و فیزیوتراپی به تقویت عضلات اطراف زانو و افزایش پایداری مفصل کمک می‌کند. این تمرینات معمولاً شامل تقویت عضلات کوادریسپس، عضلات همسترینگ، عضلات محافظ زانو و عضلات استخوانی، شکمی ران و عضلات پهلویی می‌شوند.

۲) استفاده از باندها و ابزار پشتیبانی

استفاده از باندها، بریس‌ها و اسباب‌بازی‌های پشتیبانی می‌تواند به تثبیت و استحکام مفصل زانو کمک کند. این ابزارها بر روی زانو قرار گرفته و استحکام و پایداری زانو را افزایش می‌دهند.

۳) کنترل وزن

در صورتی که اضافه وزن دارید، کاهش وزن می‌تواند فشار و استرس مفصل زانو را کاهش داده و بهبود شدت ساییدگی زانو را ممکن سازد.

۴) کنترل و مدیریت درد

ممکن است پزشک شما روش‌های مدیریت درد را به شما توصیه کند تا درد و ناراحتی ناشی از ساییدگی مفصل زانو را کاهش دهید که استفاده از برخی داروها مشکن، فیزیوتراپی، کمپرسیون (استفاده از بانداژهای فشاری) و کمپرس گرم و سرد را شامل خواهد شد.

۵) جراحی

در موارد شدید و غیرقابل تحمل، لازم است به سراغ جراحی زانو بروید. جراحی ساییدگی زانو در این موارد در جهت تقویت لیگامانت‌ها، بازسازی مفصل زانو، ترمیم ضایعات بافتی انجام می‌شود و ممکن است به روش آرتروسکوپی (مجهزسازی و تصحیح مفصل زانو از طریق سوراخ کوچک) انجام شود.

برای رزرو نوبت ویزیت با شماره ۰۹۳۰۸۱۰۰۵۱۰ تماس بگیرید.

۶) درمان ساییدگی مفصل زانو با سلول های بنیادی

درمان به موقع آرتروز زانو می تواند منجر به  عدم از دست رفتن عملکرد مناسب زانو و عدم نیاز به جراحی های پیچیده مانند تعویض مفصل زانو شود. از روش های نوین در درمان آرتروز زانو استفاده از سلول های بنیادی است. این روش هیچ گونه عوارضی به همراه ندارد.

برای این منظور می توان از سلول های بنیادی خود بیمار استفاده کرد. در این روش ابتدا سلول های بنیادی از بافت های مختلف بیمار مانند استخوان یا چربی استخراج می شوند و پس از جداسازی با استفاده از آرتروسکوپی زانو در قسمت های  آسیب قرار داده شده یا به زانو تزریق می‌شود و می توانند این نواحی را ترمیم کنند. این روش برای ورزشکاران که دچار آسیب ورزشی شده‌اند مناسب است و کمک می کند تا هر چه سریع تر سلامتی مفاصل زانوی خود را به دست آورند.

تشخیص و درمان سریع ساییدگی زانو تضمینی برای بهبودی کامل

همانطور که اشاره شد، برای بهبودی سریع‌تر و تشخیص دقیق، باید در اسرع وقت به پزشک متخصص ارتوپدی مراجعه شود تا با انجام تست‌های تشخیصی مانند آندوسکوپی (بررسی داخلی مفصل زانو با استفاده از دوربین) یا تصویربرداری (مانند رادیوگرافی یا آرتروگرافی) علت و شدت ساییدگی به درستی مشخص شده و بهترین برنامه درمانی برای فرد در نظر گرفته شود. همچنین استفاده از روش های نوین درمانی مانند تزریق سلول بنیادی می‌تواند سرعت درمان و بهبودی کامل را افزایش دهد.