آسیب های زانو

زانو یکی از مفاصل اصلی بدن در اندام تحتانی ما است و به دلیل اینکه تمام وزن بدن را تحمل می کند و همچنین دارای حرکات مختلفی است لذا دچار آسیب های مختلف می شود. ممکن است شما مدت زیادی باشد که از ناحیه زانو دچار آسیب دیدگی شده باشید و به قول معروف این درد بی امان شما را از کار و زندگیتان انداخته باشد. اما راه حل چیست؟ چگونه از شر دردهای بی امان زانو خلاص شویم؟

دکتر هومن جولایی جراح و متخصص ارتوپدی در کرج و تهران در این مقاله قصد دارند به برخی از سوالات شما عزیزان پاسخ دهند پس در ادامه با ما همراه باشید.

زانو دارای یک قسمت فوقانی و تحتانی می باشد. حرکات مفصل زانو به طور دائم و در تمام طول روز برای ما در حال انجام است و از آنجایی که این حرکات دائمی هستند لذا این حرکات ایجاد سایش می کند و هنگامی که این سایش پیشرفت می کند و درمانی برای آن انجام نمی گیرد تبدیل به عارضه ای به نام آرتروز می شود پس در واقع آرتروز مفصل زانو، سایش و سائیدگی مفصل زانوی ما است

علت آسیب های زانو

همانطور که می دانید در فصول سرد سال مانند زمستان به دلیل ورزش هایی مانند اسکی بیشتر با آسیب های زانو مواجه می شویم. آسیب های زانو بیشتر به دلیل زمین خوردن، ترومای مستقیم زانو یا بر اثر پیچ خوردگی زانو اتفاق می افتد متاسفانه گاهی منجر به شکستگی استخوان اطراف زانو خصوصا استخوان کشکک می شود. استخوان کشکک جز اجزای اصلی زانو برای ایجاد عملکرد مناسب در آن می باشد و ضربه های مستقیم می تواند باعث شکستگی استخوان کشکک زانو شود.
ضربه های غیرمستقیم یا پیچ خوردگی ها معمولا منجر به آسیب به بافت نرم زانو می شود. بافت نرم زانو شامل رباط صلیبی جلویی زانو(ACL)، رباط خلفی زانو(PCL)، منیسک داخلی و خارجی زانو و رباط های جانبی زانو(LCL و MCL) می باشد که در واقع نگهدارنده زانو هستند که می توانند از دررفتگی یا پیچ خوردگی زانو جلوگیری کنند.

آیا بلند کردن اجسام بر روی زانوی ما اثر منفی می گذارد؟

یکی از مواردی که باید در زندگی روزمره رعایت کنیم ارگونومی است یعنی بدن خود را بخواهیم با اطرافمان تطبیق دهیم بنابراین یکی از کارهای صحیح این است که اگر می خواهیم بار سنگینی بلند کنیم نباید از ناحیه کمر خم شویم. در این حالت بهتر است ابتدا بنشینیم سپس بار را بلند کنیم.

آیا نشستن بر روی زانو مضر است؟

تا حدودی این مساله درست است و نباید به طور مداوم انجام شود واگر از نظر وزنی که می خواهند بلند کنند مراعات نمایند، عارضه ای برای بافت زانو ایجاد نمی شود.

چه زمانی به جراح ارتوپد مراجعه نماییم؟

1- در صورتی که در زانوی خود درد شدیدی احساس می کنید.
2- اگر از زانوی خود یک صدایی مانند تق می شنوید.
3- در صورتی که زانوهای شما دچار تورم شده باشد.
4- در صورتی که موقع راه رفتن بلنگید یا نتوانید به راحتی راه بروید.

نکاتی که قبل از مراجعه به دکتر ارتوپد باید رعایت کنید

قبل از مراجعه به متخصص ارتوپد بهتر است اقدامات زیر را رعایت نمایید:
1- پس از بروز آسیب دیدگی در زانو سریعا یخ بر روی زانوهای خود قرار دهید.
2- از گرم کردن زانوهای خود اجتناب نمایید.
3- به منظور کاهش تورم پاهای خود را بالا نگه دارید.
4- از ورزش کردن یا دویدن تا بهبود کامل خودداری کنید.

تفاوت آرتروز و دیسک چیست؟

بیماران اصولا از سه واژه آرتروز، دیسک کمر یا دیسک گردن و پوکی استخوان هراس دارند اما مهمترین نکته در این رابطه این است که این سه بیماری هر سه قابل پیشگیری و درمان هستند.

در آسیب های ورزشی زانو معمولا کشیدگی در یکی از این عناصر را داریم بنابراین از آسیب های خفیف مانند کشیدگی رباط ها تا پارگی منیسک زانو، پارگی رباط صلیبی و… می تواند ایجاد شود. همچنین گاهی ممکن است در اثر آسیب های زانو چندین عنصر همزمان دچار آسیب شوند که شرایط وخیم تر می باشد.
آرتروز در واقع سایش در ناحیه مفصل زانو و تخریب پیشرونده غضروف مفصل های ما است. در ارتباط با دیسک کمر، بیرون زدگی دیسک یا فتق دیسک کمر است که در اثر فشارهای متوالی که به کمر اعمال می شود می تواند رخ دهد.

لزوما برای درمان هر فردی که دچار آرتروز یا دیسک می شود نباید جراحی انجام گیرد. آماری که اعلام شده است این است که حدود 90 درصد دیسک های کمر یا گردن به روش غیرجراحی قابل درمان هستند. حدود 70 تا 80 درصد موارد آرتروز زانو هم به طریق غیرجراحی قابل درمان است.

آیا بیرون زدگی دیسک قابل درمان است؟

بیرون زدگی دیسک دارای سه درجه است که درجات 1 و 2 از طریق مصرف داروها و انجام حرکات اصلاحی قابل درمان هستند که درمان به این صورت است که فشار از روی دیسک بیرون زده برداشته شده و حجم بیرون زدگی کاهش می یابد. زمانی که دیسک اصطلاحا پاره شود که مراحل نهایی دیسک است دیگر درمان دارویی نتیجه نمی دهد.

آرتروز زانو چگونه تشخیص داده می شود؟

آرتروز زانو دارای چند علامت مهم است که مهمترین آن درد هنگام حرکات زانو است که بیمار از درد هنگام راه رفتن شکایت دارد. دو عارضه دیگر عبارتند از قفل کردن زانو و خالی کردن آن که بیمار هنگام راه رفتن ممکن است احساس کند که زیر پایش خالی شده و زمین بخورد.

درمان آرتروز زانو

تکنیک های درمان آرتروز زانو

لازم است بدانید آرتروز درمان دارد و در هر سن و شدتی درمان های خاصی دارد. درمان های اولیه اصولا به صورت درمان های دارو هستند که داروهای ضد پوکی استخوان مانند کلسیم یا داروهای غضروف ساز درمان های موثری محسوب می شوند.

امروزه تکنیک های جدیدی به جز جراحی ابداع شده است که سبب شده اند نیاز بیماران به جراحی بسیار کاهش یابد و هدف اصلی این تکنیک ها کم کردن نیاز بیماران به جراحی است. سه تکنیک عمده که توسط دکتر هومن جولایی استفاده می شود عبارتند از:

• استفاده از ژل های غضروف ساز
• اوزون تراپی و استفاده از گاز اوزون
• استفاده از سلولهای بنیادی یا پی آر پی

آیا استفاده از ژل های غضروف ساز عارضه ای دارد؟

خیر به دلیل اینکه در این ژل ها ترکیبات کورتونی وجود ندارد لذا در صورت چندین بار تزریق هم عوارضی برای بافت زانو ایجاد نمی کند. این ژل ها چون به نوعی غضروف مایع هستند از طریق نرم کردن حرکت زانو به درمان آرتروز کمک می کنند و حتی می توانند از آرتروز زانو پیشگیری کنند.

روش پی ار پی چیست؟

پی آر پی روشی است که که تحت عنوان سلول های بنیادی نیز شناخته می شود و در این روش معمولا از خون خود بیمار استفاده می شود و این خون را تغلیظ می کنند، سلولهای بنیادی یا پلاکت ها را جدا می کنند سپس داخل مفصل زانو تزریق می کنند. این روش باعث تحریک غضروف سازی داخل مفصل زانوی بیمار می شود.

درمان آرتروز بر چه اساس مشخص می شود؟

بسته به سن بیمار و شدت آرتروز روش درمانی تعیین می شود. به طور مثال در ارتباط با ژل های غضروف ساز می توان اذعان داشت که کاربرد آن در کشورهای مدرن بسیار وسیع شده است و از نظر سازمان غذا و داروی جهانی کاملا مورد تایید هستند. همچنین استفاده از ژل های غضروف ساز در کشور ما هم رو به افزایش است.

کدام روش درمان آرتروز در سنین میانسالی مناسب تر است؟

استفاده از پی آر پی یا سلول های بنیادی گران ترین روش است اما استفاده از ژل و اوزون تراپی کاربرد بیشتری دارد. اما روش بهتر ترکیب ژل درمانی و اوزون تراپی است.

آیا استفاده از غضروف مایع یا اوزون تراپی دردناک است؟

خیر دکتر هومن جولایی در این روش ابتدا از ماده بی حس کننده استفاده می کنند که سبب می شود تزریق ژل یا اوزون به داخل بافت زانو هم عارضه ای برای بیمار ایجاد نکند، درد ندارد و پس از آن بیمار به راحتی می تواند به منزل بازگردد.

آیا پس از درمان آرتروز زانو با تزریق مراقبت خاصی لازم است؟

پس از درمان آرتروز زانو توصیه می شود به مدت 2 تا 3 روز میزان فعالیت های بیمار کمتر شود تا دارویی که تزریق شده کاملا تاثیر خود را بگذارد.

درمان آرتروز زانو با جراحی

در عصر حاضر با توجه به تکنیک های جدید تعداد بیمارانی که نیاز به جراحی دارند بسیار محدود شده اند و تقریبا 10 تا 20 درصد از افرادی که از هیچ یک از روش های ذکر شده سود نبرده اند نیازمند جراحی هستند. اما نکته قابل توجه این است که پروتزهای زانو که به عنوان مفصل مصنوعی استفاده می کنیم دائما در حال بهبود از نظر کارایی هستند و معمولا بیماران از جراحی رضایت بالایی دارند به طوری که پس از جراحی اصرار دارند زانوی قابل را هر چه زودتر عمل کنند که البته کار درستی نیست و حداقل باید 3 ماه بین دو تعویض مفصل زانو فاصله باشد.

چند روز پس از جراحی زانو می توان راه رفت؟

بیمار دقیقا سه روز پس از جراحی در بیمارستان با واکر می تواند راه برود و تا 2 هفته این روند ادامه پیدا می کند.

آیا پس از جراحی زانو مراقبت های خاصی نیاز است؟

مانند هر جراحی دیگری نیاز به رعایت مراقبت های خاصی است.

• معمولا نیازی به کشیدن بخیه ها نیست.
• روزانه باید یکبار پانسمان را تعویض کنند که تا حدود 2 هفته باید انجام شود.
• همچنین پس از جراحی تعویض مفصل زانو نیازی به گچ گرفتن نیست.

دارودرمانی

پس از مراجعه به متخصص ارتوپد، داروهای مسکن ضد درد برای کاهش درد و تورم موثر می باشند. همچنین داروهای ضد التهاب غیراستروئیدی نیز برای کاهش درد مفید می باشند.

ورزش و فیزیوتراپی

فیزیوتراپی پس از بروز آسیب های زانو می تواند باعث بهبود سریع شما شود که معمولا بین 2 تا 12 هفته زمان می برد.
فیزیوتراپی می تواند باعث بهبود درد، کاهش تورم و نیز بهبود دامنه حرکتی در مفاصل زانو گردد.

آسیب های زانو به علل متفاوتی ممکن ااست ایجاد شوند و باعث درد و تورم در بیمار گردد. به همین دلیل توصیه می شود برای درمان آسیب های زانو فورا به بهترین متخصص ارتوپد مراجعه نمایید.